Van emigratiecentrale tot NMI: een bewogen geschiedenis
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog trokken veel Nederlanders onder andere naar Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Om hen te helpen zijn in die tijd vier emigratiecentrales opgericht. Toen in de jaren ’50 en ’60 in Nederland een tekort aan arbeidskrachten ontstond, trokken bedrijven actief ‘gastarbeiders’ aan. In het begin vooral uit landen rond de Middellandse Zee, later ook van elders. Na verloop van tientallen jaren besloot een deel van deze immigranten terug te keren naar hun land van oorsprong, of door te migreren naar een nieuwe bestemming.
Gezamenlijk initiatief
In 1985 kwamen de eerste experimentele remigratieregelingen tot stand: de Basisremigratie Subsidieregeling en de Remigratieregeling. Deze waren vooral bestemd voor Zuid-Europeanen en migranten uit Turkije, Marokko, Joegoslavië, Tunesië, de Molukken, Suriname, Nederlandse Antillen, Aruba en erkende vluchtelingen. In 1987 werden deze regelingen definitief. Om migranten goed te kunnen adviseren bij hun vragen rond een mogelijke terugkeer namen in 1989 de toenmalige emigratiecentrales, het project Voorlichting Remigratie Buitenlandse Werknemers, de vakbeweging, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en een aantal andere netwerkorganisaties het initiatief voor de start van het Nederlands Migratie Instituut (NMI).
Van emigratie naar immigratie en remigratie
Op 1 april 1991 opende het Nederlands Migratie Instituut in Den Haag zijn deuren. Een belangrijke taak was het bijstaan van migranten en erkende vluchtelingen met een remigratie- of doormigratiewens. Een andere taak was (tot 1994) het adviseren van Nederlanders, die naar Canada, Nieuw-Zeeland, Brazilië, de Verenigde Staten en andere landen wilden vertrekken. Later in de jaren ‘90 trokken de emigratiecentrales zich uit het bestuur van NMI terug.
In de periode die volgde was remigratie regelmatig onderwerp van discussie in de Nederlandse politiek. NMI waaierde uit over Nederland en werkte vanuit meerdere locaties, om zichtbaar en goed bereikbaar te zijn voor de doelgroepen. Het hoofdkantoor kwam in Utrecht.
Dienstverlening tot 2024
Op 1 april 2000 verruimde de Nederlandse overheid de remigratiefaciliteiten en trad de huidige Remigratiewet in werking, waarmee deze ook toegankelijk werd voor Molukse en Surinaamse Nederlanders. Per 1 juli 2014 is de Remigratiewet ingrijpend versoberd en per 31 december 2024 loopt de Remigratiewet definitief af. Hiermee eindigt ook de dienstverlening van NMI per die datum.